Οι γυναίκες των Μεσογείων κατά τη διάρκεια της Κατοχής

Γυναίκες Μεσογείων στον τρυγητό (Πηγή)

Η εισήγηση  που ακολουθεί, παρουσιάστηκε στο Διεθνές Συνέδριο Προφορικής Ιστορίας που έλαβε χώρα στο Βόλο το 2013, με συνδιοργάνωση της Ένωσης Προφορικής Ιστορίας και του Εργαστηρίου Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Τμήματος Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.

Με την εργασία αυτή, που είναι αποτέλεσμα επιστημονικής έρευνας, δίνεται μία ακόμη οπτική γωνία για την κατάσταση που επικρατούσε στα Μεσόγεια, στη διάρκεια της ναζιστικής Κατοχής. 

Η Ομάδα Ιστορικής Έρευνας

Γυναίκες και Κρίση: μια διαπραγμάτευση συνέχειας και αλλαγής

Ιωάννα Μπιμπλή, Ιστορικός

Abstract

Women and crisis: an exchange between continuity and change The present paper is based on a research I have conducted on the experiences of women from Mesogeia‐Attika during the Second World War, and the consequences those experiences had on the status of women within their community and family. Τhe oral testimonies of women from Mesogeia reveal how during a period of great crisis, women managed, through traditional values and duties, to exceed their roles. The end of the Second World War signalled the return to traditional values and hierarchies. However, women from Mesogeia had already gained an awareness of their gender and role and used this knowledge towards changing their children’s lives.

Είδαμε και τον πόλεμο, δεν είδαμε χαρές. 

Πίσω του μόνο άφησε μεγάλες συμφορές 

Ζητάμε όλοι συγχώρεση γιατί παραστρατίσαμε, 

Μας άφησες το ξέρουμε γιατί κι εμείς Σε αφήσαμε (1)

Στη διάρκεια συνέντευξης που μου παραχώρησε η 90χρονη τότε Τασία από το Κορωπί, μου αποκάλυψε την αγάπη της για την ποίηση και το ταλέντο της να γράφει στίχους. Η Τασία είναι μια από τις πολλές γυναίκες που βίωσαν τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο με έναν παραδοσιακά καθορισμένο τρόπο, μέσα από τον οποίο όμως συνειδητοποίησαν τη δύναμη και την ταυτότητα τους. Η παρούσα εισήγηση έχει να κάνει με τις εμπειρίες των γυναικών από τα Μεσόγεια κατά τη διάρκεια του πολέμου και της Κατοχής και τις συνέπειες που είχαν αυτές οι εμπειρίες για τη θέση των γυναικών στην κοινότητα και την οικογένεια. Η εισήγηση είναι βασισμένη σε πρωτογενή έρευνα που συμπεριλαμβάνει βιογραφικές συνεντεύξεις με γυναίκες από τα Μεσόγεια. 

Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος υπήρξε το πιο δραματικό γεγονός που βίωσε η ανθρωπότητα στη διάρκεια του 20ου αιώνα. Οι επιπτώσεις του πολέμου αυτού στο ρόλο και τη θέση των γυναικών έχει απασχολήσει πολλούς ιστορικούς εδώ και χρόνια. Έχουν μάλιστα δημιουργηθεί και αντίπαλες απόψεις σχετικά με το εάν ο πόλεμος αυτός λειτούργησε ως φορέας αλλαγής ή συνέχειας. 

Από τη μια πλευρά, ιστορικοί όπως ο Arthur Marwick (1974) ή ο Eric Hobsbawm(1994) υποστήριξαν ότι ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος προκάλεσε σημαντικές αλλαγές στη θέση των γυναικών της Ευρώπης. Για παράδειγμα, στην Εποχή των Άκρων, ο Hobsbawm (1994: 310‐319) επισημαίνει τρεις σημαντικές αλλαγές: τη μαζική είσοδο των νοικοκυρών στο εργατικό δυναμικό, τον αυξανόμενο αριθμό των γυναικών στην ανώτερη εκπαίδευση και την αναγέννηση των φεμινιστικών κινημάτων. 

Από την άλλη πλευρά, φεμινίστριες ιστορικοί όπως η Elizabeth Roberts (1994:132) ή η Penny Summerfield (1998) καταδεικνύουν μέσα από τις έρευνες τους ότι οι οποιεσδήποτε αλλαγές συνέβησαν κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου αντισταθμίστηκαν από μια αυστηρή επιστροφή στην παράδοση μετά το τέλος του. Πιο συγκεκριμένα για τις Ελληνίδες, όπως αναφέρει και η Τασούλα Βερβενιώτη, μπορεί οι περίοδοι κρίσης να βοηθούν στη διεύρυνση του ρόλου των γυναικών αλλά και το τέλος της κρίσης συνήθως σημαίνει μια τάση προς την αποκατάσταση των παραδοσιακών καθηκόντων (Vervenioti 2000: 105). Αυτό ίσχυσε ακόμη και για τις γυναίκες της Αντίστασης, οι οποίες ξεπέρασαν τα όρια των παραδοσιακών τους ρόλων (Βερβενιώτη 1994: 14‐15). 

Τι συνέβη λοιπόν με τις γυναίκες που βίωσαν τον πόλεμο και την Κατοχή μέσα στα στενά παραδοσιακά όρια; Η έρευνα επάνω στην οποία βασίζεται αυτή η εισήγηση κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η αλλαγή και η συνέχεια ως επιπτώσεις του πολέμου συνυπήρχαν και πως η κυριαρχία της μιας επάνω στην άλλη βασίστηκε στην διαπραγματευτική ικανότητα της κοινότητας και της οικογένειας, αλλά και στην αποφασιστικότητα των ίδιων των γυναικών να ξεπεράσουν τα όρια. Αυτό που μπορεί κανείς να εντοπίσει ως σίγουρη αλλαγή αφορά τη συνείδηση των γυναικών από τα Μεσόγεια ως προς την αντίληψη τους για το φύλο και το ρόλο τους. Είναι επίσης σημαντικό να αναφέρω ότι οι περισσότερες μελέτες για τη σχέση των γυναικών με τον πόλεμο, ειδικά άλλων ευρωπαϊκών χωρών αλλά και της Αμερικής, εστιάζουν την προσοχή τους στη σχέση των γυναικών με το Κράτος. Στην περίπτωση όμως της Ελλάδας, ιδιαίτερα στην προπολεμική περίοδο, η κοινότητα και η οικογένεια υπήρξαν οι πιο σημαντικοί θεσμοί κοινωνικοποίησης και επιβολής ρόλων. 

Εις Μνήμη...

Το παρόν αφιερώνεται αντί μνημοσύνου στους αξέχαστους συντοπίτες μας, που λίγο πριν την έξοδό τους από τη ζωή, είχαν την ευγενή καλοσύνη να μας ενημερώσουν για τα συμβάντα, όπως τα έζησαν, στο Κορωπί στις 8 και 9 Οκτωβρίου 1944 . 

Οι άνθρωποι αυτοί με χαμόγελο και περίσσια ψυχική διάθεση, μας υποδέχθηκαν στο σπιτικό τους και μας φίλεψαν με ότι καλύτερο είχαν εκείνη τη στιγμή, κοντά στο τζάκι, έτσι όπως συνηθίζεται από παλιά στο τόπο μας. 

Εκείνο, που μας προξένησε μεγάλη εντύπωση, ήταν η δύναμη ψυχής ορισμένων, που είχαν τη θλιβερή ατυχία να απωλέσουν προσφιλή τους πρόσωπα και μάλιστα παιδιά τους. Σε καμμία περίπτωση δεν έδωσαν την παραμικρή αφορμή για οίκτο στη μεγάλη τους δυστυχία, αλλά με το χαμόγελο στα χείλη, μας υποδέχθηκαν. 

Προσωπικά επισκέφθηκα με τον Θανάση Πουλάκη τους πέντε πρώτους. Στη συνέχεια ο Θανάσης επισκέφθηκε και έλαβε μαρτυρίες από τους δύο τελευταίους λόγω δικού μου κωλύματος. Η συγκίνησή μας ήταν μεγάλη, διότι είχαμε να τους συναντήσουμε αρκετά χρόνια. Τους είχαμε γνωρίσει νέους και δραστήριους οικογενειάρχες. Τώρα είχαμε μπροστά μας σεβάσμιους ηλικιωμένους με χαμόγελο και ηρεμία, με πλήρη διαύγεια πνεύματος και εξαιρετική μνήμη. 

Και η στάση τους μας θύμισε τον έμμετρο λόγο ενός πολύ αξιόλογου συντοπίτη μας :

 «......του διάβα της ζωής τα βήματά σου, που βαθιά είναι χωνιασμένα, περασμένα, όχι όμως ξεχασμένα......» 

Οι μαρτυρίες εκ Φιλοθέης!

Φιλοθέη. Το επιταγμένο σπίτι του διοικητού της γερμανικής μονάδας το 1944, όπως είναι σήμερα, στη γωνία των οδών 25ης Μαρτίου και Βασ. Γεωργίου.

Και ναι! Μετά από επανειλημμένη και κοπιώδη αναζήτηση στη Φιλοθέη, βρέθηκε μια άκρη! Η έρευνα του Γιώργου Ντούνη, είχε τελικά αποτέλεσμα! Μία πολύ ενδιαφέρουσα συνάντηση με τον γιο ενός εκ των μαρτύρων! Τον κ. Αλέξανδρο Μίχα, που ο πατέρας του Λέανδρος Μίχας είχε δώσει κατάθεση στο Γραφείο Εγκλημάτων Πολέμου το 1945, σχετικά με τους Γερμανούς που έκαψαν το Κορωπί!

Ο κύριος Μίχας, ο οποίος δέχθηκε αυθόρμητα να διηγηθεί τα παλιά, διατηρεί μία αξιοζήλευτη μνήμη. "Γνωρίζετε αν υπήρχαν Γερμανοί στη Φιλοθέη κατά τη διάρκεια της Κατοχής;" ήταν η πρώτη ερώτηση για να δώσει την απάντηση “Και βέβαια γνωρίζω! Ήσαν εγκατεστημένοι στη Φιλοθέη και ήταν αυτοί, που πήγαν και έκαψαν το Κορωπί”

Αυτό το οίκημα (δεξιά) στη γωνία των οδών Νιρβάνα και 25ης Μαρτίου,  χρησιμοποιήθηκε για τις λειτουργικές ανάγκες της Γερμανικής μονάδας της Φιλοθέης. Δεξιά του ήταν μόνιμα σταθμευμένα μεγάλα φορτηγά που χρησιμοποιούντο ως μαγειρεία.  Απέναντι (αριστερά) με τα πεύκα στο τότε οικόπεδο, συγκεντρώθηκε η γερμανική δύναμη για να ξεκινήσει για το Κορωπί.

Και στη συνέχεια, μετά από το αίτημα για περισσότερες πληροφορίες, είχε την ευγενή καλοσύνη να περιηγήσει τον Γιώργο Ντούνη στη γειτονιά, δείχνοντάς του τα σπίτια και τους χώρους που έμεναν και λειτουργούσαν οι γερμανικές μονάδες.

"Μα όλη η γειτονιά ήξερε ότι αυτοί πήγαν και έκαψαν το Κορωπί!", απάντησε σε σχετική ερώτηση. "Τους είδαν να ετοιμάζονται βράδυ στις 8 Οκτωβρίου 1944, να φεύγουν συνταγμένοι με φορτηγά και να γυρίζουν την άλλη μέρα με ρούχα καπνισμένα και ματωμένα.

Το παράθυρο του δωματίου μου στον όροφο του σπιτιού μου έβλεπε στο οικόπεδο, που συγκεντρώθηκαν οι Γερμανοί πριν φύγουν για το Κορωπί. Ήταν γύρω στα 30 με 40 άτομα. Η συγκέντρωση αυτή ήταν κάτι έκτακτο και γι αυτό το προσέξαμε ιδιαίτερα. Οι γονείς μας, μας είχαν πει σε εμένα και στον μεγαλύτερο αδελφό μου να έχουμε το νου μας να παρατηρούμε από το παράθυρο και να τους ενημερώνουμε για ότι συνέβαινε. Και τούτο γιατί τα σπίτια μας δέχονταν επιθέσεις από κλέφτες από την περιοχή της Καλογρέζας.

Ακούσαμε λοιπόν εκείνο το βράδυ τον θόρυβο και πεταχτήκαμε να δούμε τι συμβαίνει. Οι στρατιώτες συγκεντρώθηκαν και έφυγαν προς την διασταύρωση οδών Βασ. Γεωργίου και 25ης Μαρτίου όπου ήταν μόνιμα στημένος ένας προβολέας για έλεγχο της περιοχής. Δεν μπορώ να σας απαντήσω με τι μέσα αναχώρησαν και αν υπήρχαν και τρίκυκλες μηχανές.

Την άλλη μέρα το πρωί μετά το "κατόρθωμά" τους γύρισαν καπνισμένοι και με αίματα στις στολές τους και πλύθηκαν στο οικόπεδο απ’ όπου ξεκίνησαν. Αργότερα έμαθα ότι ήθελαν να πάρουν εκδίκηση για έναν υπαξιωματικό τους, που σκοτώθηκε την προηγούμενη ημέρα κοντά στο χωριό! " (σ.σ.Εννοεί το Κορωπί)

Συγκινήθηκε όταν έμαθε ότι υπάρχει ακόμη η κατάθεση που είχε δώσει ο πατέρας του! Δεν ήξερε τίποτα γι' αυτήν!  Το έμαθε, αφού διηγήθηκε όλα όσα θυμόταν! Το σημαντικό ήταν και το επισήμανε και ο ίδιος, ότι αυτά που είχε διηγηθεί προηγουμένως συνέπιπταν με εκείνα που είχε αναφέρει το 1945 ο πατέρας του. Ήταν καλή οικογένεια μορφωμένων ανθρώπων που εγκαταστάθηκαν στη Φιλοθέη τη δεκαετία του 30, στέριωσαν και προόδευσαν εκεί!

Η γερμανική κατάσταση με τα ονόματα των συλληφθέντων υπαλλήλων του υποκαταστήματος της Εθνικής Τράπεζας Ελλάδος της Φιλοθέης, τον Ιούνιο του 1944. Με κόκκινη ένδειξη διαβάζουμε τα ονόματα του Λεάνδρου Μίχα και του Κώστα Μελισσαρόπουλου. (Από Έκδοση του Δήμου Φιλοθέης «ΦΙΛΟΘΕΗ ΑΤΤΙΚΗΣ άρωμα πικροδάφνης» 2007)

Ο πατέρας του και ο άλλος μάρτυρας, ο Κώστας Μελισσαρόπουλος, που αναφέρονται στη γερμανική δικογραφία, ήσαν φίλοι, υπάλληλοι Τραπέζης και έζησαν έντονα με τις οικογένειές τους την καταπίεση των Γερμανών στην Κατοχή! Ανήκαν και οι δύο σε αντιστασιακή οργάνωση. Τους έπιασαν οι Γερμανοί και τους δύο, μαζί με άλλους υπαλλήλους, κατόπιν καταδόσεως και τους έκλεισαν στην οδό Μέρλιν και μετά στο Χαϊδάρι. Δεν ήξεραν αν την επόμενη μέρα θα ήταν η σειρά τους για εκτέλεση γιατί η καταγγελία ήταν πολύ σοβαρή: "κάποια ενέργεια εναντίον του Γερμανού Διοικητή που έμενε στη Φιλοθέη". Τελικά γλύτωσαν καταπονημένοι, σαν από θαύμα.

"Δεν μπορώ να φανταστώ ότι ο πατέρας μου και οι άλλοι συλληφθέντες από τους Γερμανούς είχαν πρόθεση για κάτι τέτοιο. Αυτό που θυμάμαι είναι ότι μερικές φορές 4-5 άτομα συγκεντρώνονταν στο σπίτι μας και συσκέπτονταν, δεν ξέρω καλά για ποιό λόγο. Εγώ και ο αδελφός μου κρατούσαμε τσίλιες και τους ειδοποιούσαμε όταν βλέπαμε έξω Γερμανούς. Θυμάμαι μία φορά που κατέβηκα τρέχοντας στο υπόγειο και τους ειδοποίησα, γιατί έξω από το σπίτι μας περιφέρονταν 4-5 Γερμανοί"

ΟΙΚΉΜΑΤΆ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΠΟΥ ΕΔΡΕΥΕ Η ΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ ΣΤΗ ΦΙΛΟΘΕΗ

1. Οίκημα που στέγαζε τα γραφεία της γερμανικής Διοίκησης. Στην πίσω πλευρά ήσαν τα μαγειρεία. 2. Οίκημα που διέμενε ο Γερμανός διοικητής. 3. Χώρος πρωινής αναφοράς της μονάδας. 4. Χώρος καταφυγίου. 5. Χώρος συγκέντρωσης του τμήματος για αναχώρηση προς Κορωπί. 6. Οικία οικογένειας Μίχα.  Ε. Επιταγμένα οικήματα από τους Γερμανούς.

(Επιμέλεια εικόνας Α. Πουλάκης)

Η περιοχή Φιλοθέης όπως είναι σήμερα, με την ίδια αντιστοίχιση αριθμών.(Φωτογραφία Google map. Ανάκτηση 03 Δεκ. 2018)

Οι μάρτυρες εκ Φιλοθέης έδωσαν τότε τις καταθέσεις τους σε ανακριτή του Πρωτοδικείου Αθηνών. Ήταν η προβλεπόμενη διαδικασία σύμφωνα με τον σχετικό νόμο που είχε θεσπιστεί τότε. (ΦΕΚ: 145/1945, 250/1945 και 322/1945).

Ο εισαγγελέας και διευθυντής του Γραφείου Εγκλημάτων Πολέμου, αείμνηστος Ανδρέας Τούσης, εξετάζοντας την υπόθεση Κορωπίου, δεν έστρεψε την προσοχή του τυχαία προς την Φιλοθέη.

Ομάδα Ιστορικής Έρευνας Κορωπίου

Οι μνήμες του Χρήστου Δήμα

Μετράει 89 ολόκληρα χρόνια ζωής. Έχει ζήσει πολλά καλά και άσχημα. Όμως η μέρα εκείνη, η Δευτέρα 9 Οκτωβρίου 1944 θα μείνει για πάντα ανεξίτηλα χαραγμένη στη μνήμη του.

Ο Χρήστος Δήμας, γέννημα θρέμμα Κορωπιώτης, γεννημένος το 1929, ήταν αμούστακο παλικάρι 15 χρονών το '44.

Και βίωσε με τον χειρότερο τρόπο το τραγικό εκείνο πρωινό που σήμερα πλέον όλοι γνωρίζουμε ως το Ολοκαύτωμα του Κορωπίου.

Πριν από πέντε περίπου μήνες, έγραψε ένα ποίημα, το οποίο άφησε ευλαβικά στο μνημείο του Ολοκαυτώματος στην πλατεία της 9ης Οκτωβρίου, στο Κορωπί.

Γονατιστοί στο μνήμα σας
με μάτια βουρκωμένα
για πάντα σε σας η μνήμη μας
τα αδικοσκοτωμένα

Εσάς που τόσο άγρια
οι ΟΥΝΟΙ σας σκοτώσαν
γέρους γυναίκες και παιδιά
με βία θανατώσαν

Οι βάρβαροι δεν λύγισαν
ούτε στου μωρού το κλάμα
και σκόρπισαν παντού
τη θλίψη και το δράμα

Ερήμωσε η πόλη μας
τα πάντα ήταν καμμένα
οι μάνες μαυροφόρεσαν
και τα παιδιά κλαμένα

Πάνω στο καμπαναριό
στημένο πολυβόλο
και σκότωσαν αλύπητα
χωρίς να πουν το λόγο

Πολλούς θανάτους άφησαν
πολλά σπίτια καμμένα
όμως ποτέ δεν έδωσαν
το λόγο σε κανένα

Ο πόνος ήταν δυνατός
στη πόλη αντηχούσε
κι η μάνα μ' αναστεναγμό
το γιόκα της θρηνούσε

Τι κι αν πέρασε καιρός
και διάβηκε ο χρόνος
πάντα υπάρχει μέσα μας
γιατί!!! αυτός ο πόνος

Να είναι αιώνια η μνήμη σας
ήρωες τιμημένοι
για μας θα είστε πάντοτε
οι χιλιοδοξασμένοι...

Το χώμα να είναι ελαφρό
της γης που σας σκεπάζει
και μια φωνή από καρδιάς
ΑΘΑΝΑΤΟΙ φωνάζει. 

Πηγή: notioanatolika.gr

Το ημερολόγιο της Κατερίνας Αλλαγιάννη

Δύο ολόκληρες σελίδες αφιερώνει στο ημερολόγιό της η Κατερίνα Αλλαγιάννη, η οποία καταγόταν από το Λιόπεσι (Παιανία) και είχε παντρευτεί στο Μαρκόπουλο, για το Ολοκαύτωμα του Κορωπίου.

Η γυναίκα αυτή, όπως αποκάλυψε στο notioanatolika.gr ο Δρ. Ιστορίας και Φιλοσοφίας των Θρησκειών, Κωνσταντίνος Τσοπάνης, είχε γεννηθεί στις αρχές του προηγούμενου αιώνα και πρέπει να απεβίωσε στη δεκαετία του '60.

Υπήρξε απόφοιτος παρθεναγωγείου, άρα γνώριζε πολύ καλά γράμματα, ζούσε με τον άνδρα της σε σπίτι το οποίο ακόμη σώζεται επί της λεωφόρου Πόρτο Ράφτη και κατέγραφε ό,τι έβλεπε καθ' όλη τη διάρκεια της Κατοχής.

Βέβαια, όπως επεσήμανε ο κ. Τσοπάνης, “οι αναμνήσεις της είναι έντονα φορτισμένες καθότι είναι καταγραφή της στιγμής”.

Στις δύο σελίδες λοιπόν στις οποίες κάνει αναφορά στα όσα συνέβησαν στο Κορωπί στις 8 και 9 Οκτωβρίου 1944, η Κατερίνα Αλλαγιάννη υποστηρίζει ότι ο γερμανικός στρατός αποχωρούσε με ηρεμία από το Κορωπί (σ.σ.: λίγες ημέρες αργότερα θα απελευθερωνόταν και η Αθήνα).

Όμως στα τελευταία γερμανικά φορτηγά που έφευγαν από την πόλη κάποια μέλη οργανώσεων πέταξαν χειροβομβίδες και “έτσι άρχισε το κακό”. “...οι διάφορες οργανώσεις που είχαν σπαρθεί στα χωριά μας, ήθελαν να δείξουν εδώ την ανδρεία τους” αναφέρει μάλλον ειρωνικά η λιοπεσιώτισσα.

Στη συνέχεια η Κ. Αλλαγιάννη περιγράφει τί συνέβη στο Κορωπί από τις 8 το βράδυ της Κυριακής (8/10/44) και καθ' όλη τη διάρκεια της Δευτέρας (9/10/44). 

Διαβάστε τη συνέχεια εδώ

Κορωπί 9 Οκτωβρίου 1944. Μαρτυρίες..

Γράφει ο Θανάσης Πουλάκης

Πίνακας του Γιάννη Πρόφη, με Τίτλο: « Το κάψιμο του Κορωπιού της 9 – 10 – 1944 από τους Γερμανούς» (λάδι, 122Χ142 εκ., 1997). Ο πίνακας ανήκει στην οικογένεια Βασίλη Ευστρ. Παπαμιχάλη

Το να αναζητούμε "γερμανοντυμένους" Έλληνες ως δράστες για την καταστροφή του Κορωπίου τον Οκτώβριο του 1944, λίγο πριν αποχωρήσουν τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής από την Αττική, είναι χάσιμο χρόνου και σπατάλη φαιάς ουσίας, την στιγμή που εντοπίσθηκαν οι σχετικές δικογραφίες για τους Γερμανούς εγκληματίες πολέμου, μία από το Εθνικό Ελληνικό Γραφείο Εγκλημάτων Πολέμου και μία από τις γερμανικές δικαστικές αρχές. Οι Γερμανοί σκότωσαν και έκαψαν το χωριό!

Δεν θεωρούμε ως "αξίωμα", ότι αφού επικράτησαν οι "δεξιοί" και έχασαν οι "αριστεροί" στον εμφύλιο, η ιστορία γράφτηκε από τον νικητή όπως αυτός την ήθελε! Ούτε πιστεύουμε ότι τώρα που δεν υπάρχει το "κράτος της δεξιάς", μόνο οι "αριστεροί" μεταδίδουν το φως της αλήθειας! Η ιστορική αλήθεια είναι μία και μοναδική ανεπηρέαστη από πολιτικές αντιπαραθέσεις και αυτήν πρέπει να αναζητούμε.

Κανείς ως τώρα από τους προηγούμενους ιστορικούς ερευνητές όποιας πολιτικής πεποίθησης, που ασχολήθηκαν με το θέμα, δεν εντόπισε (ή δεν έφερε στην επιφάνεια) την ύπαρξη των δικογραφιών! Και όμως αν είχαν στρέψει την έρευνά τους πριν από πολλά χρόνια προς αυτή την κατεύθυνση, πιθανόν να είχαν αναγνωρισθεί και ίσως τιμωρηθεί, οι εγκληματίες πολέμου. Δυστυχώς δεν συνέβη και ερχόμαστε μετά από 73 χρόνια να αποδείξουμε ξανά το αυτονόητο. Δηλαδή ότι δεν έχουν όλοι εδώ στο Κορωπί παράκρουση και δεν έχουν υποστεί "πλύση εγκεφάλου" για να μεταδίδουν ψεύτικες ιστορίες!

Αλλά δεν είναι μόνο οι δικογραφίες που επιβεβαιώνουν του λόγου το αληθές. Είναι και οι μαρτυρίες κατοίκων, παιδιών ή εφήβων τότε, (κάποιοι ζουν ακόμη), που βίωσαν τόσο έντονα τις δραματικές στιγμές της καταστροφής και των εκτελέσεων, ώστε ακόμη να θυμούνται με λεπτομέρειες τα γεγονότα. Στην ημερίδα του Δήμου Κορωπίου τον Οκτώβριο του 2017, αρκετοί βρίσκονταν τιμητικά στα μπροστινά καθίσματα του δημοτικού αμφιθεάτρου και άκουγαν συγκινημένοι την αφήγηση των ομιλητών.

Η Ομάδα μας χωρίς προκαταλήψεις και πολιτικές διακρίσεις, έκανε καταγραφή μαρτυριών αποτυπώνοντας «ό,τι έγινε», χωρίς περιορισμούς για το «τι πρέπει να γράφεται». Η επιλογή των προσώπων για λήψη μαρτυρίας, έγινε με μόνο κριτήριο, ότι τα άτομα αυτά το 1944 ήταν σε τέτοια ηλικία, ώστε να είχαν βιώσει τα γεγονότα της τραγωδίας του Κορωπίου (να ήταν αυτήκοοι ή αυτόπτες μάρτυρες) και οι προσλαμβάνουσες παραστάσεις τους να έχουν κάποια αξιοπιστία. Παράλληλα, η σημερινή ψυχική και διανοητική τους κατάσταση να τους επιτρέπει να θυμηθούν γεγονότα, που έλαβαν χώρα πριν από 73 έτη. Τους ζητήθηκε μέσω ενός κοινού ερωτηματολογίου να εκθέσουν την μαρτυρία τους, έτσι ώστε τελικά να προκύψει ένα, κατά το δυνατόν, ομογενοποιημένο πεδίο. 

Το αποτέλεσμα ήταν εντυπωσιακό. Σε γενικές γραμμές οι αφηγήσεις των μαρτύρων συμπίπτουν. Και αυτό είναι ένα στοιχείο, που επιβεβαιώνει το γεγονός της αξιοπιστίας των μαρτυριών, εάν λάβουμε υπόψη ότι έχουν περάσει τόσα χρόνια. Παράλληλα, τηρήθηκε η προβλεπόμενη εχεμύθεια από σεβασμό προς τους μάρτυρες και έτσι εκ των πραγμάτων, δεν γνώριζε ο κάθε μάρτυρας, τί είχε καταθέσει ο προηγούμενος. 

Οι μαρτυρίες ελήφθησαν το 2ο εξάμηνο του 2016 μέχρι το τέλος Μαΐου 2017, από είκοσι τέσσερα (24) άτομα, εκ των οποίων είκοσι (20) ήταν άνδρες (ένας απεβίωσε) και τέσσερις (4) γυναίκες (μία απεβίωσε) και το 1944, ανήκαν ηλικιακά στις παρακάτω κατηγορίες:

Άνδρες : 1 ενήλικας, 11 έφηβοι και 8 παιδιά. 

Γυναίκες : 1 ενήλικη, 2 έφηβες, 1 κορίτσι. 

Παρακάτω παραθέτουμε κάποια χαρακτηριστικά αποσπάσματα μαρτυριών:

Φωνές από την Βρετανία...

"Voices from Britain". (Φωνές από την Βρετανία)! Είναι ένα παλιό και ίσως σπάνιο βιβλίο, που εκδόθηκε το 1947, από  πρώην διευθυντή μεταδόσεων του BBC. Αποτελεί ένα εξαιρετικό ιστορικό ανθολόγιο εκφωνήσεων που μετέδιδε ο σταθμός κατά τη διάρκεια του 2ου παγκόσμιου πολέμου, προς όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης.

Πολλοί σημαντικοί άνδρες, πολιτικές προσωπικότητες και δημοσιογράφοι εκείνης της εποχής, μιλούσαν και ενημέρωναν τόσο τον ελεύθερο κόσμο όσο και κυρίως, τους σκλαβωμένους λαούς που στέναζαν κάτω από την μπότα των κατακτητών Ναζί. Το βιβλίο, είναι ένας πλούσιος ιστορικός θησαυρός!

Στην Ελλάδα όσοι είχαν  ραδιόφωνα, μπορούσαν μυστικά, γιατί υπήρχε αυστηρή απαγόρευση να ακούν το "Εδώ Λονδίνο, καλησπέρα σας", να μαθαίνουν τα νέα και να διατηρούν το ηθικό τους με την ελπίδα της απελευθέρωσης.

Ένας από αυτούς τους δημοσιογράφους, ήταν και ο μακαρίτης Κένεθ Μάθιους  (Kenneth Matthews ), (1908-1994) "αιρετικός" για την εποχή του δημοσιογράφος, με στενούς δεσμούς στην Ελλάδα, πριν από το ξέσπασμα του πολέμου. Κατά τη διάρκεια του πολέμου δούλεψε σαν πολεμικός ανταποκριτής. Όταν άρχισε (δυστυχώς) ο ελληνικός εμφύλιος, έμεινε με "δική του πρωτοβουλία" για κάποιο χρονικό διάστημα με τους αντάρτες στο βουνό, γεγονός που αποτέλεσε την αφορμή για την συγγραφή ανάλογου βιβλίου.

Άτομο τολμηρό, ανεξάρτητο και ανυπότακτο σε κανόνες, ενεργούσε πάντα σαν ένας "μοναχικός λύκος", μεταφέροντας τα νέα  με ακρίβεια. Το BBC λοιπόν, σε εκπομπή της 2 Φεβρουαρίου του 1945, εκφώνησε ένα δικό του ρεπορτάζ.. Σ' αυτό, το ρεπορτάζ, αναφέρεται και στο ...Κορωπί!

Ο πόλεμος με τους Ναζί δεν είχε τελειώσει ακόμη, αλλά τελική τους ήττα πλησίαζε!  Οι Γερμανοί έφυγαν από την Ελλάδα τον Οκτώβριο του 1944, αφήνοντας πίσω τους μιζέρια, φτώχεια και πείνα, ενώ  ο αδελφοκτόνος πόλεμος  μόλις άρχιζε!

Μεταφέρω παρακάτω μεταφρασμένο,  ένα μέρος από το ρεπορτάζ του: