Ιστορίες φωτογραφίας: Ιούνης του ‘44

"Παρέα"

Γράφει ο Βαγγέλης Αναγνώστου

Η ιστορία μιας χώρας είναι η ιστορία των ανθρώπων της. Θα μπορούσαμε να φανταστούμε την Ελλάδα της κατοχής μόνον ως εξιστόρηση πολεμικών συμβάντων χωρίς όλα όσα στοίχειωναν τη ζωή των ανθρώπων στα μετόπισθεν; Συνειδητοποίησα αυτή την αλήθεια χάρη σε μια παλιά φωτογραφία της εποχής. Η οποία μπορεί να γίνει φορέας παιδείας και πολιτικής χειραφέτησης. Σε βοηθά να αποκτήσεις μια συνείδηση των ιστορικών πεπραγμένων στην αυθεντική τους διάσταση ανατρέχοντας στο παρελθόν της.

Την ξεχώρισα, ξεφυλλίζοντας ένα κιτρινισμένο φωτογραφικό άλμπουμ με εμφανή τα σημάδια του χρόνου. Ίσως επειδή γνωρίζω όλα σχεδόν τα πρόσωπα που απεικονίζονται, στην νεανική τους ηλικία. Απεικονίζει στιγμές ξενοιασιάς μιας συντροφιάς που απολαμβάνει τον ήλιο μακριά από την πόλη. Ο άνθρωπος που τακτοποίησε τις φωτογραφίες στο άλμπουμ πρέπει να ήταν πολύ επιμελής, με υψηλή καλαισθησία και συνείδηση ιστορικής καταγραφής γιατί έχει σημειώσει τόπο και χρόνο.

Στο Κορωπί της δεκαετίας του ΄40, δεν υπήρχαν σκόρπια σπίτια εκτός του αστικού ιστού. Γι΄ αυτό τα ξωκλήσια όταν γιόρταζαν, συγκέντρωναν παρέες κυρίως νεανικές. Εκεί υπήρχε η αίσθηση της εξοχής και της φιλικής γης μακριά από την πόλη, επειδή γύρω από το ναό φύτρωναν πεύκα, ευκάλυπτοι, πικροδάφνες. Σε κάποια τέτοια μέρα γιορτής, μέρα τοπικού πανηγυριού, τραβήχτηκε αυτή η φωτογραφία, κιτρινισμένη από τα χρόνια αλλά διαυγέστατη στις λεπτομέρειες. Η νιότη ξεχειλίζει στην εικόνα παρά το ότι παρέμεινε στην λήθη αρκετό καιρό.

Η ημερομηνία είναι Ιούνης 1944. Η τοποθεσία στους πρόποδες του Υμηττού προς την πλευρά των Μεσογείων. Οι ντόπιοι την λένε Χαλιδού. Απέχει 2-3 χιλιόμετρα μακριά από το Κορωπί γι’ αυτό φαίνονται μερικά γαϊδουράκια που χρησίμευσαν σαν μεταφορικό μέσο. Η χαρούμενη συντροφιά της εικόνας αποτελείται από άνδρες και γυναίκες ανάμεσα στα 20 και τα 30. Όλοι από το Κορωπί. Κανένας τους δεν βρίσκεται πλέον στην ζωή. Όλοι χαμογελούν, τυπικοί χαρούμενοι εκδρομείς που χαίρονται την φύση. Πιθανώς κάποιοι θα τους αναγνωρίσουν. Ντυμένοι απλά με άνετα, δροσερά καλοκαιρινά ρούχα. Φαρδιά πουκάμισα και σηκωμένα μανίκια οι άνδρες ενώ κάποιος φοράει τις τυπικές τιράντες. Τα μονοκόμματα φορέματα των γυναικών είναι υπέροχα στην απλότητα τους με φαρδείς γιακάδες και μεσάτα πουκάμισα. Όλοι μένουν στην ίδια γειτονιά, οι περισσότεροι έχουν συγγενικές σχέσεις μεταξύ τους. Γύρω-γύρω άλλες παρόμοιες παρέες διασκορπισμένες και πολλά παιδιά. Τίποτα δεν θυμίζει τα τέσσερα χρόνια πείνας, κυριαρχίας και καταπίεσης από τον κατακτητή και τις λυπητερές ιστορίες του τότε.

Ιούνης 1944, έξη μήνες πριν τον τρομερό Δεκέμβρη του 1944. Μια χρονιά βαριά στην ζωή των Ελλήνων που όμως αφήνει κάποια χαραμάδα αισιοδοξίας αφού είναι ορατό το τέλος και η έκβαση του πολέμου με αναμενόμενη την απελευθέρωση της πατρίδας. Κανείς όμως δεν υποψιάζεται την εμφυλιοπολεμική λαίλαπα που ήδη έχει αρχίσει και τις τραγικές συνέπειες της.